Het werk van de geriatrisch consulent
Geluk zit vaak in kleine dingen. Zelf nog houtblokken op het vuur gooien bijvoorbeeld, ook al gaat dat moeizaam omdat je knieën niet meer meewerken. Samen met de cliënt en mantelzorger de balans zoeken tussen persoonlijke wensen en wat nog kan, is in een notendop het werk van de geriatrisch consulent. Een functie die almaar belangrijker wordt vanwege het groeiend aantal kwetsbare ouderen dat langer zelfstandig thuis woont.
Eigen haard is goud waard
Toen Frank gisteren langs ging bij een echtpaar van bijna 90 dat nog op een boerderij woont, zei mevrouw dat het tijd werd om de thuiszorg in te zetten om haar man te helpen douchen. “Toen ik daar drie jaar geleden voor het eerst kwam, heb ik dat al voorgesteld. Nu pas was ze er aan toe.” De geriatrisch consulenten hechten grote waarde aan zelfbeschikking. “Wij laten ons leiden door wat de cliënt te vertellen heeft.” Daarbij zoeken de consulenten naar de ondersteuningsvraag. Bij aanvang van de begeleiding proberen ze zo snel mogelijk duidelijk te krijgen wat de wens is voor de verdere toekomst. Vaak is dat zo lang mogelijk thuis wonen. Of, zoals Frank zegt: eigen haard is goud waard. “Dus vragen we aan de cliënt én aan de mantelzorger: wat heeft u daarvoor nodig?”
Samen beslissen
Anouk: “Wij denken graag in mogelijkheden en out-ofthe-box. We kijken naar wat nog wél kan.” Zoals bijvoorbeeld die houtblokken zelf op het vuur gooien. Het is altijd de balans zoeken tussen wat iemand wil enerzijds en wat kan en verantwoord is anderzijds. Frank: “Juist dat soort dingen nog zelf kunnen bepalen, maakt mensen gelukkig.”
En als het echt niet meer gaat, dan kan het bijvoorbeeld zijn dat iemand tegen zijn wens in niet meer mag autorijden of toch naar het verpleeghuis moet verhuizen. Anouk: “Wij kennen de cliënt, diens naasten en wensen tegen die tijd zo goed, dat we dat samen kunnen besluiten op een manier die het beste bij ze past.”
Koffie drinken
Vertrouwen opbouwen is cruciaal, benadrukken Frank en Anouk. “Mensen denken weleens dat ons werk vooral bestaat uit koffie drinken. En soms klopt dat ook. Niet iedereen zit natuurlijk op ons te wachten. Bijvoorbeeld omdat iemand zelf geen hulpvraag of ziekte-inzicht heeft, maar er wel van alles aan de hand is.” Frank en Anouk proberen dan toch een ingang te zoeken en vertrouwen te winnen. Op een warme, laagdrempelige manier. “Ons werk vraagt veel geduld. Daar zien wij uitdaging in.”
Luisterend oor
Frank Sins kwam bij mevrouw thuis toen het niet goed met haar ging. Hij biedt haar vooral een luisterend oor: hulp bij het verwerken van rouw en het vinden van zingeving. Ze heeft veel baat bij de gesprekken die ze voeren, geeft ze aan. “Er wordt echt naar me geluisterd.”
Reële verwachtingen
Die persoonlijke aanpak en focus op de wens van de cliënt sluit perfect aan bij de visie van tanteLouise. Maar gaat helaas niet altijd samen met de realiteit van het huidige Nederland: de dubbele vergrijzing, de zorg die gedwongen wordt efficiënter te werken vanwege personeelstekort, wachtlijsten voor de thuiszorg en het verpleeghuis en een tekort aan kleinschalige woonvormen. Frank: “Ik heb geleerd om reële verwachtingen te scheppen.” We zullen de maatschappij samen met gemeenten, woningcorporaties en andere zorgorganisaties beter moeten laten aansluiten op de uitdaging om langer thuis te blijven, zegt hij. “Nieuwe woonvormen, zoals tanteLouise op de plek van St. Elisabeth in Halsteren wil bouwen, en innovaties juichen we toe.”
Dementievriendelijk
Ook mag de samenleving dementievriendelijker, vinden Frank en Anouk. Het helpt om te focussen op positieve gezondheid. De nadruk moet niet liggen op de ziekte zelf, maar op de leefwereld van de persoon met dementie en diens naasten. “Het moet gaan om hoe je ondanks de ziekte toch kwaliteit van leven kunt behouden.” Zo begeleiden de consulenten sinds kort mensen bij het tennisuurtje voor ouderen met dementie bij vereniging Smash en de Zoom. “Zo kunnen mensen toch blijven sporten.”
Tot slot pleiten Frank en Anouk voor een sociale benadering. Niet óver mensen met dementie praten, maar mét mensen met dementie. Frank: “Blijf de mens achter de ziekte zien. Dat is het belangrijkste.
Een beetje (veel) liefde
Het werk van de geriatrisch consulent is en blijft - en dit zal herkenbaar zijn voor veel collega’s bij tante - een professie én een roeping. Anouk: “Als het allemaal niet loopt zoals gewenst en iemand zit in zak en as omdat ook nog de aardappelen aanbranden, dan kijken we wat we kunnen betekenen. Als het nodig is ga ik even langs voor wat oprechte aandacht en een luisterend oor. Want een beetje liefde hoort er ook bij.”
De geriatrisch consulenten van tante
TanteLouise heeft 12 geriatrisch consulenten in dienst. Allen HBO-verpleegkundigen met een specialisatie casemanager dementie of geriatrisch verpleegkundige. De ‘standplaats’ van de consulenten is het cliëntenservicebureau in Bergen op Zoom, maar elke consulent heeft zijn of haar eigen werkgebied en werkt daar samen met de huisartsenpraktijken, de thuiszorg, collega’s van tante, gemeente en andere organisaties. De geriatrisch consulent biedt begeleiding aan mensen met (beginnende) dementie en/of kwetsbare ouderen die nog zelfstandig wonen.
Mensen worden doorverwezen door de huisarts, het ziekenhuis of de thuiszorg. Soms belt een bezorgde buurvrouw of zoon naar tanteLouise. De consulent gaat op huisbezoek en bekijkt samen met de cliënt en de mantelzorger(s) wat nodig en gewenst is. Dat varieert van het organiseren van dagbesteding, technologie thuis, praatgroepen, mantelzorg- ondersteuning, thuiszorg tot aan verhuizing naar het verpleeghuis met bijbehorende indicatiestellingen. Onze consulenten werken onafhankelijk: zij verwijzen net zo goed naar de fysiotherapeut van de huisarts als die ‘op het dorp’ zit, als dat beter past bij de cliënt.
